Trong những lần đi qua các tỉnh, thành sau sáp nhập hay tái cấu trúc bộ máy hành chính, tôi thấy không ít trụ sở công bị bỏ trống, xuống cấp. Theo tôi tìm hiểu, hiện có hàng trăm trụ sở như vậy, thậm chí ở các đô thị lớn, con số có thể lớn hơn nữa.
Tôi nhận ra rằng, hầu hết những công trình này nằm ở vị trí trung tâm thành phố, nơi đất chật người đông, dân cư chen chúc trong các khu nhà bê tông san sát và thiếu trầm trọng không gian công cộng. Trong khi chính quyền địa phương đang loay hoay với bài toán chuyển đổi công năng các công sở bỏ hoang – từ cải tạo thành trường học, cơ sở y tế đến trung tâm thương mại – thì tôi cho rằng có một hướng tiếp cận khác, vừa thiết thực, vừa bền vững hơn: biến chúng thành các không gian xanh.
Thực tế, việc cải tạo công trình cũ để phục vụ chức năng mới không hề dễ dàng. Nhiều công sở được thiết kế theo mô hình làm việc hành chính, khó đáp ứng các yêu cầu về công năng mới như kết cấu, phòng cháy chữa cháy, hạ tầng kỹ thuật. Nếu cố cải tạo, chi phí sẽ rất lớn, hiệu quả lại không cao, thậm chí còn làm xấu đi tổng thể kiến trúc đô thị.
Vì thế, tôi nghĩ những công trình xuống cấp không thể sử dụng được nữa, thay vì để hoang hóa hay tìm cách "chắp vá", nên được tháo dỡ để xây dựng các công viên nhỏ, vườn hoa, sân chơi cho trẻ em, quảng trường cộng đồng hoặc không gian sinh hoạt văn hóa. Những khu đất như vậy, nếu được phủ xanh đúng cách, sẽ tạo ra những "lá phổi" quý giá cho thành phố, nhất là ở các khu dân cư dày đặc.
>> Vỡ mộng công viên ở Sài Gòn
Tôi từng đến Paris vài lần và rất ấn tượng với cách thành phố này bố trí không gian xanh. Ngoài các công viên nổi tiếng, gần như cứ vài dãy nhà lại có một khu vườn nhỏ với cây xanh, hoa cỏ, ghế dài, thậm chí có cả tượng đài hoặc đài phun nước. Người dân và du khách có thể ngồi thư giãn, đọc sách hay trò chuyện ngay giữa lòng đô thị. Cảm giác ấy khiến tôi luôn nghĩ: một thành phố đáng sống không chỉ cần cao ốc hiện đại, mà cần cả những khoảng thở cho con người.
Việc tận dụng công sở cũ để tạo ra những không gian như vậy không chỉ cải thiện cảnh quan, mà còn nâng cao chất lượng sống, giúp người dân có chỗ thư giãn, vận động, gắn kết cộng đồng. Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều đô thị Việt Nam đang bị bê tông hóa quá nhanh, thì những mảng xanh điểm xuyết giữa phố xá là vô cùng cần thiết.
Nếu làm tốt, tôi tin đây có thể là một hướng chỉnh trang đô thị đầy nhân văn, tiết kiệm và phù hợp với xu thế phát triển bền vững – vừa giải quyết vấn đề công sở bỏ không, vừa tạo nên những đô thị xanh hơn, đẹp hơn và thân thiện hơn với con người.
- Cắt trụi cây xanh giữa ngày hè nóng như đổ lửa
- Tranh luận trồng me chua, lộc vừng trước quảng trường chợ Bến Thành
- Nỗi đau 17.000 cây gãy đổ khắp Hà Nội sau bão Yagi
- Khi Sài Gòn thiếu cây xanh
- Tại sao cắt trụi hàng loạt cây xanh ở TP HCM?
- Cắt trụi cây xanh